Φοβούνται τον επεκτατισμό του Πούτιν
Μια συμφωνία στην Ουκρανία με τους όρους της Ρωσίας αποτελεί το κορυφαίο ρίσκο ανάμεσα σε 30 γεωπολιτικά σενάρια για την Ευρωπαϊκή Ενωση το 2025, σύμφωνα με 400 ειδικούς που συμμετείχαν σε έρευνα του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου – ΕUI. Το εύρημα έρχεται να προστεθεί στην εντεινόμενη ανησυχία ευρωπαϊκών κύκλων ότι η διπλωματία στην Ουκρανία ενδέχεται να καθορίσει με δραματικό τρόπο την ορμή της ρωσικής επιθετικότητας στο άμεσο μέλλον.
«Η πίεση στην Ουκρανία να αποδεχθεί έναν βιαστικό συμβιβασμό με τη Ρωσία δεν θα είναι απλώς ένα στρατηγικό λάθος. Θα είναι ένας υπαρξιακός κίνδυνος για την ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης», αναφέρει χαρακτηριστικά η ερευνήτρια του EUI που εκπόνησε τη μελέτη, Βερόνικα Ανγκέλ, μιλώντας για «συντριπτική συμφωνία» μεταξύ των ειδικών.
«Προπολεμική περίοδος»
Αρκετοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει για την εκτίμηση ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα σταματήσει στην Ουκρανία. Με την ομιλία του για την Κατάσταση του Εθνους (State of the Union) ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν απευθύνθηκε ως εξής στους συγκεντρωμένους Αμερικανούς νομοθέτες: «Αν κάποιος σε αυτή την αίθουσα πιστεύει ότι ο Πούτιν θα σταματήσει στην Ουκρανία, σας διαβεβαιώνω ότι δεν θα το κάνει». Σε μια άλλη χρονική στιγμή, ο υπουργός Αμυνας της Δανίας Τρος Λουντ Πούλσεν είχε δηλώσει: «Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι, μέσα σε μια περίοδο τριών έως πέντε ετών, η Ρωσία θα δοκιμάσει το άρθρο 5 και την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ».
Την εκτίμηση επανέλαβε και ο υπουργός Αμυνας της Γερμανίας, Μπόρις Πιστόριους: «Οι ειδικοί μας αναμένουν μια περίοδο πέντε έως οκτώ ετών, κατά την οποία αυτό θα μπορούσε να είναι δυνατό». Ενα βήμα παραπέρα προχώρησε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος έχει υποστηρίξει πως η Ευρώπη βρίσκεται σε μια «προπολεμική περίοδο».
Είναι ερώτημα κατά πόσον παρόμοιες δηλώσεις σχετικά με την απειλή της Ρωσίας αποτελούν περισσότερο ρητορικά εργαλεία αφύπνισης των πολιτικών συστημάτων της Δύσης και λιγότερο προγνώσεις που θα διαμορφώσουν με μαθηματική σχεδόν ακρίβεια την επόμενη ημέρα. Αντικατοπτρίζουν, όμως, την κλιμάκωση της ανησυχίας γύρω από τη ρωσική απειλή.
Κοινή συνισταμένη στις αναλύσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων αποτελούν οι εξής παραδοχές: Πρώτον, παρά τις απώλειες στο μέτωπο και παρά τις οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις, η ανασύσταση της ρωσικής πολεμικής μηχανής προχωράει με ταχείς ρυθμούς ανεξαρτήτως τιμήματος, γεγονός που θα της προσφέρει τη θεωρητική δυνατότητα να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ στο εγγύς μέλλον.
Δεύτερον, και σε συνδυασμό με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, η αποτρεπτική δύναμη του ΝΑΤΟ απέναντι στη Ρωσία τίθεται υπό εξέτασιν. Τρίτον, μια «νίκη» της Ρωσίας στο μπρα ντε φερ με τη Δύση στην Ουκρανία θα μπορούσε να εκτοξεύσει πλέον το ρίσκο για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ. Εξ ου και οι πιέσεις, ακόμη και στον Τραμπ, για μια σκληρή «γραμμή» απέναντι στη Ρωσία.
Η ίδια σχολή σκέψης στηρίζεται στη διαπίστωση ότι ο Πούτιν είναι στρατηγικά προσηλωμένος στον στόχο να αυξήσει την επιρροή της Ρωσίας στη διεθνή σκακιέρα, υπονομεύοντας την ισχύ των ΗΠΑ. «Αν δεν υπάρξει αποφασιστική απάντηση της Δύσης, η κατάπαυση πυρός δεν θα κρατήσει. Θα ακολουθήσει και νέος πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας, όπως είδαμε και στο παρελθόν. Οσο ο Πούτιν θα είναι στα πράγματα, οι στόχοι του θα μένουν ίδιοι. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες», έλεγε πρόσφατα σε podcast του Foreign Affairs ο Μάικλ Κόφμαν, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace.
Στην ίδια συζήτηση, η Αντρέα Κένταλ-Τέιλορ, ανώτερη συνεργάτις στο Center for a New American Security, προειδοποιούσε για την παράλληλη κλιμάκωση του μη συμβατικού πολέμου, με όχημα τις ρωσικές υβριδικές επιθέσεις εις βάρος ευρωπαϊκών χωρών. «Ο Πούτιν βλέπει τις ΗΠΑ σε παρακμή και θέλει να τις αποδυναμώσει και άλλο, εκμεταλλευόμενος τη δεύτερη θητεία Τραμπ», ήταν η άποψη της Αμερικανίδας πολιτικής επιστήμονος.
«Οχι» σε νέο Αφγανιστάν
«Δεν έχει να κάνει με την επέκταση του ΝΑΤΟ, μια συμμαχία ειρηνιστικών χωρών με μικρούς αμυντικούς προϋπολογισμούς που δεν θέλουν να ξαναζήσουν πόλεμο. Ο Πούτιν μιλούσε στους Πολωνούς και στους Ρουμάνους το 2014, το 2016, και τους έλεγε “γιατί δεν το διαμελίζουμε αυτό το πράγμα όλοι μαζί;”. Και τον κοιτούσαν περίεργα και του έλεγαν “σε ποιον αιώνα ζεις;”. Αλλά αυτή είναι η νοοτροπία του», εξηγούσε πρόσφατα σε μια συζήτηση με το Hoover Institution ο ιστορικός και συγγραφέας Στίβεν Κότκιν, ο οποίος προτρέπει τον Ντόναλντ Τραμπ να διδαχθεί από τα λάθη του Τζο Μπάιντεν: «Αν φύγει στη μέση της νύχτας από την Ουκρανία, όπως το έκανε ο Μπάιντεν στο Αφγανιστάν, τι θα σημαίνει αυτό για την προεδρία του;».