Γάζα: Οι HΠΑ παραμερίζουν το Ισραήλ και παίρνουν τον έλεγχο της ανθρωπιστικής βοήθειας
Το Κέντρο Συντονισμού υπό την ηγεσία του αμερικανικού στρατού, που έχει αναλάβει την εφαρμογή του ειρηνευτικού σχεδίου του Ντόναλντ Τραμπ στη Γάζα, αντικαθιστά πλέον το Ισραήλ ως εποπτεύουσα αρχή της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον παλαιστινιακό θύλακα, παρότι, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις πρώτες εβδομάδες λειτουργίας του, η νέα δομή χαρακτηρίζεται από σύγχυση και έλλειψη αποφασιστικότητας.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Washington Post, η μετάβαση ολοκληρώθηκε την Παρασκευή. Από εδώ και στο εξής, όπως ανέφερε Αμερικανός αξιωματούχος, οι Ισραηλινοί αποτελούν «συνομιλητή», αλλά οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από το ευρύτερο όργανο. Η αλλαγή σηματοδοτεί τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων από τη μονάδα COGAT των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία είχε έως σήμερα την ευθύνη για τον έλεγχο και τη διευκόλυνση της βοήθειας προς τη Γάζα, στο Κέντρο Πολιτικοστρατιωτικού Συντονισμού (Civil-Military Coordination Center, CMCC) που έχει εγκατασταθεί κοντά στα σύνορα με τη Γάζα.
Το CMCC αναλαμβάνει την πρωτοβουλία
Σύμφωνα με άτομα που παρακολουθούν τη διαδικασία, η αλλαγή υποβιβάζει το Ισραήλ σε δευτερεύοντα ρόλο στη λήψη αποφάσεων για το πώς και ποιου είδους ανθρωπιστική βοήθεια θα εισέρχεται στη Γάζα, καθώς το CMCC αναλαμβάνει την πρωτοβουλία. Από την έναρξη της εκεχειρίας τον περασμένο μήνα, η ροή βοήθειας έχει βελτιωθεί, αλλά παραμένει σημαντικά περιορισμένη λόγω των ισραηλινών ελέγχων.
Φορτηγά που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια κινούνται μέσα από την πόλη Χαν Γιουνίς, στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας. AP
Περισσότερες από 40 χώρες και οργανισμοί συμμετέχουν στο αμερικανικό κέντρο. «Ενα από τα οφέλη του να συνεργάζεσαι με όλους είναι ότι μπορείς να ξεχωρίσεις την πραγματικότητα από την παραπληροφόρηση και να έχεις μια πιο καθαρή εικόνα τι συμβαίνει στο έδαφος, πού υπάρχουν ανάγκες», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, πλοίαρχος Τιμ Χόκινς.
Εχουν ανοίξει μόλις δύο σημεία εισόδου βοήθειας
Μέχρι σήμερα, οι ισραηλινές Ενοπλες Δυνάμεις έχουν ανοίξει μόλις δύο σημεία εισόδου για βοήθεια προς τη Γάζα, με τη συντριπτική πλειονότητα των φορτίων να περνά από το Κέρεμ Σαλόμ στα νότια. Δεν έχουν πραγματοποιηθεί απευθείας αποστολές στη βόρεια Γάζα από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, πολλά από τα φορτηγά που επιτρέπεται να εισέλθουν μεταφέρουν εμπορεύματα προς πώληση στα παζάρια της Γάζας, τα οποία όμως ελάχιστοι έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν.
Το σημείο διέλευσης μεταξύ Ιορδανίας και Ισραήλ, στη γέφυρα Αλενμπι, όπου βρίσκονται σε αναμονή μεγάλες ποσότητες ανθρωπιστικής βοήθειας, έχει παραμείνει κλειστό το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Παράλληλα, οι περισσότερες διεθνείς οργανώσεις έχουν αποκλειστεί για μήνες από την αποστολή τροφίμων στη Γάζα, καθώς το Ισραήλ επέβαλε νέους, επαχθείς όρους εγγραφής, τους οποίους οι οργανώσεις αρνήθηκαν να υπογράψουν.
«Είναι πολύ καλό νέο»
Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν εδώ και χρόνια ότι το Ισραήλ επιβάλλει υπερβολικούς περιορισμούς σε είδη που θεωρεί ότι θα μπορούσαν να μετατραπούν σε όπλα, όπως στύλοι για τέντες, ιατρικά νυστέρια ή ακόμη και αλοιφές για δερματικές λοιμώξεις. «Το Ισραήλ μπλοκάρει τους ανθρωπιστικούς όρους του σχεδίου Τραμπ», δήλωσε ο Γιαν Εγκελαντ, γενικός γραμματέας του Νορβηγικού Συμβουλίου Προσφύγων, εκφράζοντας την ελπίδα ότι η ανάληψη του ελέγχου από το CMCC θα αλλάξει την κατάσταση. «Για εμάς, το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετέχουν ενεργά είναι θετική εξέλιξη», πρόσθεσε.
Αν και το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ προβλέπει τεράστια αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας, η Ουάσιγκτον δεν έχει διευκρινίσει ακόμη ποιοι από τους ισραηλινούς περιορισμούς θα αρθούν, πώς σκοπεύει το CMCC να διαχειριστεί ένα τόσο μαζικό πρόγραμμα, ούτε αν οι νέοι κανόνες θα είναι αποδεκτοί από τις οργανώσεις που φοβούνται οποιαδήποτε μορφή στρατιωτικού ελέγχου. «Απευθύνουμε έκκληση το σχέδιο να γίνει πραγματικότητα», τόνισε ο Εγκελαντ.
Η αμερικανική επιτήρηση στη Γάζα
Ο Τραμπ έχει παραδεχθεί ότι άσκησε πίεση στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου για να αποδεχθεί την ειρηνευτική συμφωνία, αλλά παραμένει αβέβαιο πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει για να διασφαλίσει ότι το Ισραήλ θα συμμορφωθεί με όλα τα σημεία του σχεδίου του.
Στο πλαίσιο της εφαρμογής, η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ (CENTCOM) έχει ενισχύσει την επιτήρηση της Γάζας, χρησιμοποιώντας drones για να παρακολουθεί τόσο τη διανομή βοήθειας όσο και την τήρηση της εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Την περασμένη εβδομάδα, η CENTCOM δημοσίευσε βίντεο που καταγράφηκε από drone, το οποίο, όπως υποστήριξε, έδειχνε μέλη της Χαμάς να λεηλατούν φορτηγό με ανθρωπιστική βοήθεια στη Χαν Γιουνίς, στη νότια Γάζα. Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι η δημοσιοποίηση του βίντεο εντάσσεται σε μια προσπάθεια άσκησης πίεσης στη Χαμάς, που έχει επανεμφανιστεί σε περιοχές από τις οποίες αποχώρησε ο ισραηλινός στρατός. Ο ίδιος είναι ένας από τους τουλάχιστον δώδεκα ανθρώπους που μίλησαν, υπό καθεστώς ανωνυμίας, για τη λειτουργία του CMCC, περιγράφοντας μια κατάσταση γεμάτη προκλήσεις και ασάφειες.
«Εχουμε δικά μας μέσα επιτήρησης»
Παρά την εκεχειρία, το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα να αντιδρά σε ό,τι θεωρεί απειλή για την ασφάλειά του, πραγματοποιώντας ανά διαστήματα βομβαρδισμούς στη Γάζα και εξαπολύοντας πυρά κατά πολιτών που πλησιάζουν ελεγχόμενες ζώνες.
«Οσο η CENTCOM παραμένει ενεργή εκεί, θα βλέπουμε όλο και περισσότερα αμερικανικά μέσα και επιχειρήσεις υπό στρατιωτική διοίκηση των ΗΠΑ», τόνισε εργαζόμενος ανθρωπιστικής οργάνωσης. Η ανακοίνωση περί πτήσεων drones, πρόσθεσε, «ήταν ένα μήνυμα ότι δεν βασιζόμαστε στις πληροφορίες ή τα drones του IDF, καθώς έχουμε δικά μας μέσα επιτήρησης».
Παράλληλα με την παρακολούθηση της Χαμάς, η συνεχής αμερικανική πίεση στο Ισραήλ θεωρείται κρίσιμη για την πρόοδο του ειρηνευτικού σχεδίου και τη διατήρηση της υποστήριξης από ευρωπαϊκές, μεσανατολικές κυβερνήσεις και ανθρωπιστικούς οργανισμούς, των οποίων η συμμετοχή κρίνεται απολύτως απαραίτητη.
Ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, δίπλα στον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον ναύαρχο Μπραντ Κούπερ, διοικητή της CENTCOM, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Κέντρο Πολιτικοστρατιωτικού Συντονισμού στο Ισραήλ, στις 21 Οκτωβρίου. AP
Η αντίδραση του Ισραήλ και των αραβικών κρατών
«Η παρουσία των Αμερικανών που δραστηριοποιούνται στη Γάζα είναι κάτι καινούργιο», δήλωσε ο Γιόσι Κούπερβάσερ, πρώην υποστράτηγος των ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων και γενικός διευθυντής του υπουργείου Στρατηγικών Υποθέσεων. «Αλλά, κατά τη γνώμη μου, οι κανόνες για την ανταλλαγή πληροφοριών παραμένουν ίδιοι. Ο,τι έχει αξία για το Ισραήλ, διαμοιράζεται», πρόσθεσε.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που υποστηρίζει ότι η Γάζα «βαδίζει πλέον προς ένα ειρηνικό και ευημερούν μέλλον», θεωρεί πως η «μία και μοναδική στρατηγική αποστολή» των ΗΠΑ είναι να «επιτηρούν» τον Νετανιάχου, ώστε «να μην επιστρέψει η περιοχή στη βία», όπως ανέφερε πηγή προσκείμενη στον Λευκό Οίκο.
Στις εβδομάδες μετά την εκεχειρία, η κυβέρνηση Τραμπ έχει αποστείλει σειρά υψηλόβαθμων αξιωματούχων για επισκέψεις τόσο στο Κέντρο Συντονισμού όσο και στο γραφείο του Νετανιάχου: τον αντιπρόεδρο Τζ. Ντ. Βανς, τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Νταν Κέιν και, το περασμένο Σαββατοκύριακο, τη διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Τάλσι Γκάμπαρντ.
Ωστόσο, αρκετοί περιφερειακοί ηγέτες, ανάμεσά τους ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο οποίος αναμένεται να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο στα μέσα Νοεμβρίου, ζητούν σαφείς εγγυήσεις ότι ο πόλεμος έχει τελειώσει και ότι το Ισραήλ θα παραχωρήσει τον έλεγχο της Γάζας.
Τη Δευτέρα, ο Τραμπ θα υποδεχθεί επίσης στον Λευκό Οίκο τον πρόεδρο της Συρίας Αχμέντ αλ Σάρα, ελπίζοντας να διευρύνει τις αμερικανοσυριακές σχέσεις ασφαλείας στο πλαίσιο της νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας που επιδιώκει να χτίσει στη Μέση Ανατολή.
Παρουσία 200 Αμερικανών στρατιωτών
Υπό την ηγεσία της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ (CENTCOM) και του αντιστρατήγου Πάτρικ Φρανκ, το Κέντρο Πολιτικοστρατιωτικού Συντονισμού (CMCC) στελεχώνεται από περίπου 200 Αμερικανούς στρατιώτες και εδρεύει σε ένα τριώροφο κτίριο στην πόλη Κιριάτ Γκατ, περίπου 65 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Ιερουσαλήμ και 30 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Γάζας. Επικεφαλής του πολιτικού σκέλους έχει οριστεί ο Στίβεν Φέιγκιν, έμπειρος διπλωμάτης και πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Υεμένη.
Οι Αμερικανοί επιχειρούν σε έναν όροφο του κτιρίου, εξοπλισμένο με τεχνολογίες παρακολούθησης υψηλής ακρίβειας, ενώ σε άλλο όροφο βρίσκονται Ισραηλινοί στρατιωτικοί, υπηρεσίες πληροφοριών και πολιτικοί αξιωματούχοι. Ενας τρίτος όροφος φιλοξενεί αντιπροσώπους δεκάδων «εταίρων» χωρών, ΜΚΟ, διεθνών οργανισμών και φορέων του ιδιωτικού τομέα, όπως ανέφερε ο ναύαρχος Μπραντ Κούπερ, διοικητής της CENTCOM. Μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν επίσημα είναι η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η πρόκληση του αφοπλισμού της Χαμάς
Η επανεμφάνιση της Χαμάς και άλλων ενόπλων οργανώσεων σε περιοχές της Γάζας από τις οποίες έχει αποσυρθεί ο ισραηλινός στρατός καθιστά τον αφοπλισμό της –κεντρικός στόχος της συμφωνίας– όλο και πιο δύσκολο. Η Χαμάς έχει δηλώσει ότι θα παραδώσει τα όπλα της μονάχα σε Παλαιστινίους, όχι σε διεθνή δύναμη.
Υπενθυμίζεται, ότι η συμφωνία του Τραμπ προβλέπει τη δημιουργία μιας Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (ISF) με τη συμμετοχή στρατευμάτων από αραβικά και άλλα κράτη, η οποία θα εκπαιδεύσει και θα επιβλέπει μια νέα παλαιστινιακή αστυνομία.
Με πληροφορίες από Washington Post
