«…η αλήθεια που αποκαλύπτει η εικόνα»

© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη

«Δαγκώνει;»· μια παράσταση για τα ζώα, σε σύλληψη και σκηνοθεσία Όλγας Ποζέλη, ανεβαίνει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου – Κάτω Χώρος [Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Αθήνα].

Άραγε πού ξεκινά το ζώο και πού σταματά ο άνθρωπος; Ποια είναι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ τους και ποιος την ορίζει; Ζώα συντροφιάς ή άγρια, ελεύθερα ή εμπορεύσιμα, έρχονται στη σκηνή για να επανασυστηθούν.

Μέσα από τις τεχνικές της performance art και του devised theatre, ξεδιπλώνονται ιστορίες όμορφες, ενοχλητικές, ίσως πολιτικά μη ορθές, πολλές φορές αστείες, στοχαστικές, ασυνήθιστες. Ιστορίες που θολώνουν τα όρια ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή, με τα ζώα πάντα στο επίκεντρο.

Ζώα και άνθρωποι αλληλεπιδρούν και εναλλάσσονται στο αστικό μας τοπίο. Κοκόρια που εξαπατούν τις κότες τους, μια μητέρα-ελάφι που θρηνεί και άλογα που αισθάνονται ντροπή. Άνθρωποι που μιμούνται τους πιθήκους ή μήπως το αντίθετο; Λουριά που δεν βλέπουμε τί έχουν δεμένο στην άλλη τους άκρη. Κλουβιά που αιχμαλωτίζουν, ποιον τελικά; Μια μεταμόρφωση επί σκηνής, που φλερτάρει με το παράλογο και αναζητά το «μαγικό»: Ρυθμικές τελετουργίες, μνήμες μιας άλλης ζωής και ίχνη ζώων παντού…

Δαγκώνει; Ποιος; Οι θεατές είναι ελεύθεροι να αναζητήσουν το νόημα πίσω απ’ τις εικόνες.

Η Όλγα Ποζέλη μίλησε μαζί μας.

Η παράσταση θέτει το ερώτημα «πού ξεκινά το ζώο και πού σταματά ο άνθρωπος». Εσείς, μέσα από τη διαδικασία της δημιουργίας, βρήκατε κάποια απάντηση ή παραμένει ένα ανοιχτό, υπαρξιακό ερώτημα;

«Η φιλοσοφία της Νοητής Γραμμής είναι να αφήνει πάντα ανοιχτό το πεδίο ερμηνείας. Μέσα από την έρευνα και τη θραυσματική δόμηση του έργου, δεν αναζητήσαμε ποτέ μια μονοσήμαντη απάντηση. Αντίθετα, αυτό που ανακαλύψαμε ήταν η ευθραυστότητα των ορίων. Το ερώτημα παραμένει ένα βαθιά υπαρξιακό ερώτημα και ένας καθρέφτης. Δείξαμε πώς, σε στιγμές ακραίας συμπεριφοράς ή αγάπης, ο ένας “δανείζεται” στοιχεία από τον άλλον. Το ζώο γίνεται η προβολή της ανθρώπινης ενοχής ή τρυφερότητας, και ο άνθρωπος αφήνεται στο ένστικτο. Η πραγματική απάντηση πρέπει να βρεθεί από τον ίδιο τον θεατή, μέσα από τη στάση που θα επιλέξει να κρατήσει απέναντι στα όσα βλέπει».

Η δουλειά σας χαρακτηρίζεται ως devised theatre. Πώς λειτούργησε η συλλογική διαδικασία στη διαμόρφωση του έργου;      
«Στο devised theatre, η συλλογική διαδικασία είναι ο πυρήνας και η μέθοδός μας. Ξεκίνησα με μια τεράστια βιβλιογραφική έρευνα και προβληματισμούς γύρω από το θέμα, χωρίς κανένα προϋπάρχον κείμενο. Όταν πια μπήκαμε στην αίθουσα των προβών, η ομάδα εργάστηκε με αυτοσχεδιασμούς και συνειρμική λογική. Κάθε συντελεστής έφερε το δικό του κομμάτι, τη δική του εικόνα ή ήχο, σχετικά με τη σχέση του με τα ζώα. Η τελική μορφή της παράστασης είναι μια θραυσματική διάταξη αυτών των επεισοδίων, όπου η δομή δεν είναι γραμμική, αλλά συναισθηματική και αμιγώς εικαστική. Η ομαδικότητα μάς επέτρεψε να “δούμε” τον κεντρικό άξονα μέσα από πολλαπλές, μη ρεαλιστικές οπτικές».

Το «Δαγκώνει;» μοιάζει να ισορροπεί ανάμεσα στο χιούμορ, το παράλογο και το πολιτικά ανορθόδοξο. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συνδυάσετε αυτά τα στοιχεία χωρίς να χαθεί η αλήθεια της παράστασης;         
«Ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων είναι ακριβώς η γλώσσα μας. Είναι δύσκολος, αλλά είναι ο μόνος τρόπος να αγγίξεις την αλήθεια της εποχής. Επειδή έχουμε απομακρυνθεί από το ψυχολογικό-ρεαλιστικό θέατρο, χρησιμοποιούμε το παράλογο και το χιούμορ ως εργαλεία για να σπάσουμε την άμυνα του θεατή. Το πολιτικά ανορθόδοξο προκύπτει από την απόφασή μας να μην αποδεχτούμε την ανθρωποκεντρική ιστορία. Η αλήθεια της παράστασης δεν βρίσκεται σε μία γραμμική αφήγηση, αλλά στην ένταση ανάμεσα σε αυτά τα στοιχεία: το γέλιο που παγώνει, η εικόνα που σοκάρει. Αυτή η θραυσματική ισορροπία επιτρέπει στο κοινό να συναισθανθεί την αλήθεια, αντί απλώς να την ακούσει».

Ποιον θεωρείτε τελικά «αιχμάλωτο»· το ζώο, τον άνθρωπο ή μήπως τον θεατή που προσπαθεί να ερμηνεύσει;           
«Στο πλαίσιο του “Δαγκώνει;”, όλοι είναι αιχμάλωτοι της δικής τους δομής. Το ζώο είναι αιχμάλωτο της ανθρώπινης κυριαρχίας και του ορισμού του ως “κατοικίδιο”. Ο άνθρωπος είναι αιχμάλωτος των δικών του ηθικών αντιφάσεων -της αγάπης του για το κατοικίδιο και της αδιαφορίας του για την κακοποίηση. Ο θεατής είναι αιχμάλωτος της ίδιας της διαδικασίας της ερμηνείας, της ανάγκης του για λογικές απαντήσεις. Ωστόσο, η performance μας, μέσα από τη διάδραση και την αφαιρετική υποκριτική, προσφέρει στον θεατή τη δυνατότητα απελευθέρωσης. Μπορεί να επιλέξει να βγει από την παθητική του θέση και να γίνει μέρος της δημιουργίας, απελευθερώνοντας έτσι τον εαυτό του από την παγίδα της παθητικής θέασης».

Ο τίτλος «Δαγκώνει;» προκαλεί, αμέσως, μια σωματική, σχεδόν ενστικτώδη αντίδραση. Αν έπρεπε να μας πείτε με μία φράση τι “δαγκώνει” περισσότερο στην παράσταση -το θέμα, η εικόνα ή η αλήθεια που αποκαλύπτεται- τι θα απαντούσατε;
«Αυτό που “δαγκώνει” περισσότερο στην παράσταση, είναι η αλήθεια που αποκαλύπτει η εικόνα».

Ταυτότητα Παράστασης     
Κείμενο: Μαρία Γουλή και η ομάδα
Σύλληψη – Σκηνοθεσία: Όλγα Ποζέλη
Σκηνικός χώρος: Κωστής Δάβαρης
Εικονικό περιβάλλον: Μάνθος Σαντοριναίος – Fournos Lab
Φωτισμοί: Δημήτρης Κουτάς
Κίνηση: Κατερίνα Σκιαδά
Βοηθός σκηνοθέτη: Γεωργία Τσάκου
Παίζουν: Γιώργος Ντούσης, Όλγα Ποζέλη

Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00

Εισιτήρια: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/dagkonei2/