Η κρατικοποίηση του TikTok |
Φόρτωση Text-to-Speech…
Δεν ξέρω αν το γνωρίζατε, αλλά το TikTok λειτουργεί παράνομα στις ΗΠΑ. Από τον Ιανουάριο του 2025 το δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης απαγορεύεται να λειτουργεί εκεί, επειδή έχει κριθεί ότι ελέγχεται από «εχθρική κυβέρνηση» και αποτελεί κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια. Οι Αμερικανοί βουλευτές αποφάσισαν ότι το κινεζικό κράτος έχει υπερβολικό έλεγχο στον αλγόριθμο της υπηρεσίας και υπερβολική πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα Αμερικανών πολιτών, σε βαθμό που αποτελεί κίνδυνο, και πρέπει να απαγορευτεί. Ο νόμος, που έχει καταπληκτικό όνομα (Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act – PAFACA) πέρασε με 352 ψήφους υπέρ και μόνο 65 κατά από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, και με 79 υπέρ και 18 κατά από τη Γερουσία. Μια σπάνια στιγμή σύμπνοιας από τα δύο κόμματα που μισιούνται, ένας κοινός στόχος, στο όνομα της εθνικής ασφάλειας.
Αλλά το TikTok δεν έκλεισε. Εξακολουθεί να λειτουργεί κανονικά μέχρι σήμερα, με την ανοχή της κυβέρνησης Τραμπ, που παρέχει τρίμηνες παρατάσεις με διαβεβαιώσεις στην κινεζική εταιρεία και στις ντόπιες εταιρείες που της προσφέρουν υπηρεσίες (servers, υπηρεσίες διαφήμισης και υποστήριξης) για να συνεχίσουν να λειτουργούν χωρίς νομικές συνέπειες, μολονότι παραβιάζουν τον νόμο. Γιατί; Επειδή σε όλο αυτό το διάστημα γίνονται διαπραγματεύσεις για την πώληση του TikTok σε αμερικανική εταιρεία, ώστε να μη θεωρείται πια εργαλείο εχθρικού κράτους, και να μην παραβιάζει τον νόμο. Και τώρα, από ό,τι φαίνεται, οι διαπραγματεύσεις έφτασαν στο τέλος τους.
Μέσα στον χαμό ίσως να μην πήρατε χαμπάρι ότι την περασμένη εβδομάδα ο Τραμπ ανακοίνωσε και το πλαίσιο της «συμφωνίας» με την οποία το TikTok θα περάσει σε (κυρίως) αμερικανικά χέρια. Το ότι ζούμε σε παλαβούς καιρούς υπογραμμίζεται πρώτα απ’ όλα από αυτό: ο πρόεδρος των ΗΠΑ βγήκε και ανακοίνωσε μια συμφωνία για τη μεταβίβαση μιας ιδιωτικής εταιρείας από ιδιωτικά χέρια σε άλλα ιδιωτικά χέρια. Υπέγραψε και «προεδρικό διάταγμα» για να πάρει μπρος η συμφωνία. Ποιο αόρατο χέρι της αγοράς; Ενα παχουλό χέρι που υπογράφει χαρτιά που του δίνουν. Αυτό είναι ο ύστερος καπιταλισμός.
Η συμφωνία λοιπόν που ανακοινώθηκε –και βεβαίως δεν είναι ακόμα τελική, αλλά είναι αυτή που προτάθηκε– είναι η εξής: Μια ομάδα επενδυτών θα αγοράσει από την κινεζική Bytedance το TikTok. Στη νέα εταιρεία που θα προκύψει η Bytedance θα κατέχει ακόμα λίγο λιγότερο από το 20%, δηλαδή δεν θα φύγει τελείως. Αλλά το 80% θα το πάρουν άλλες εταιρείες. Αμερικανικές; Κυρίως, αλλά όχι μόνο. Στο σχήμα, λέει, θα συμμετάσχει και η GMX, από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Πού ακούστηκε πρόσφατα αυτή η εταιρεία; Α, όταν έδωσε 2 δισ. δολάρια για να πάρει «ψηφιακά νομίσματα» από την εταιρεία του Τραμπ. Κι άλλα ονόματα ακούστηκαν για το επενδυτικό σχήμα, όπως η διαβόητη επενδυτική εταιρεία Silver Lake (που αγόρασε μαζί με το κράτος της Σαουδικής Αραβίας την εταιρεία videogames Electronic Arts τις προάλλες), ο Ρούπερτ Μέρντοχ και, φυσικά, η Oracle. Η Oracle, του 81χρονου δισεκατομμυριούχου τεχνο-ολιγάρχη Λάρι Ελισον. Ο ίδιος κατασκευάζει και ένα data center αξίας 20 δισ. δολαρίων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Προδιαγράφηκε ακόμα και το συνολικό κόστος της συνδιαλλαγής στο προεδρικό διάταγμα (!) το οποίο, λέει, θα είναι μόλις 14 δισ. δολάρια –μικρότερο από το ποσό που πλήρωσε η Microsoft για να αγοράσει το LinkedIn το 2016 και λιγότερο από το μισό από το ποσό που έδωσε ο Ελον Μασκ για να πάρει το Twitter. Κι αυτό, όμως, από μόνο του «φωνάζει» διαφθορά και θυμίζει λίγο το πώς έγινε η κρατικοποίηση των ρωσικών εταιρειών από τον Πούτιν.
Αλλά το σημαντικότερο από όλα είναι το εξής: η Oracle θα φιλοξενεί όλα τα data της εφαρμογής, και θα διαχειρίζεται τον αλγόριθμο. Ενα σωρό τρομακτικά πράγματα ακούστηκαν στην ανακοίνωση σχετικά με τον αλγόριθμο, ο οποίος μέσω της Oracle θα είναι, προφανώς, υπό τον έλεγχο του Λευκού Οίκου. Πολλά τρομακτικά και φαινομενικά συνομωσιολογικά μπορεί να γράψει κανείς και για το τι σημαίνουν όλα αυτά. Οσες και όσοι ξέρουν πώς λειτουργούν αυτά τα εργαλεία, όμως, έχουν κάθε λόγο να τρομάζουν.
Οπως ίσως γνωρίζετε, το TikTok, όπως και όλα τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρακολουθεί τι κάνετε, τι βλέπετε και τι αναζητείτε σε αυτήν αλλά και σε άλλες εφαρμογές, και θεωρητικά καταλαβαίνει ποια είναι τα ενδιαφέροντά σας. Στην πράξη, αυτό που καταλαβαίνουν είναι ποιο περιεχόμενο θα σας προκαλέσει πιο γρήγορα και πιο έντονα εθισμό. Ποια είναι τα posts και τα βιντεάκια που θα σας κάνουν να πατήσετε κάτι, να αντιδράσετε κάπως και, κυρίως, να μη σταματήσετε να σκρολάρετε. Αυτό είναι ένα κίνητρο πολύ διαφορετικό από το «να σας δείχνουν τι σας αρέσει» και φυσικά απόλυτα συμβατό με το στενό εμπορικό κέρδος της εταιρείας. Υπάρχει όμως και ένας άλλος παράγοντας. Οι Αμερικανοί βουλευτές δέχτηκαν ότι αυτός ο αλγόριθμος μπορεί να χρησιμοποιείται και με άλλους τρόπους, με κριτήρια που επιλέγει ένα «εχθρικό κράτος». Μπορεί, εκτός από το να προκαλεί εθισμό, να θέλει να διαχέει και κάποιες συγκεκριμένες ιδέες και φωνές, ή να υποβαθμίζει άλλες. Για τον ίδιο λόγο τα αμερικανικά σόσιαλ μίντια είναι απαγορευμένα στην Κίνα. Πλέον είναι ευρέως αποδεκτό και από τη νομολογία ότι η χειραγώγηση των αλγορίθμων για πολιτικούς σκοπούς είναι πραγματικός και ρεαλιστικός κίνδυνος. Και τώρα τον έλεγχο του αλγόριθμου του αμερικανικού TikTok θα τον πάρει, με προεδρικό διάταγμα, το καθεστώς.
Δεν έχει γίνει ακόμα σαφές πότε θα γίνει η αλλαγή, και πώς. Θα χρειαστεί οι Αμερικανοί χρήστες να κατεβάσουν μια άλλη εφαρμογή; Θα μεταφερθούν οι ακόλουθοί τους, ή θα πρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή στο νέο TikTok; Εμείς στην Ευρώπη, προφανώς, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε ό,τι μας σερβίρει ο παλιός αλγόριθμος, ο ελεγχόμενος από το κινεζικό καθεστώς, που εδώ δεν έχει χαρακτηριστεί ακόμα «εχθρικός». Εσείς θα διαλέγατε τον αλγόριθμο που ελέγχει η Κίνα ή αυτόν που ελέγχει ο Τραμπ; Αυτό είναι το ναδίρ στο οποίο έχουμε φτάσει.
Το 2024 ο Λάρι Ελισον της Oracle είχε διατυπώσει το όραμά του για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στα δεδομένα που προέρχονται από όλες τις κάμερες σε δημόσιους χώρους.Τα δεδομένα αυτά αποθηκεύονται σε data centers και βάσεις δεδομένων της εταιρείας (αυτή τη δουλειά κάνει). Η δήλωσή του ήταν η εξής:
«Θα έχουμε επίβλεψη. Κάθε αστυνομικός θα είναι υπό επίβλεψη ανά πάσα στιγμή, και αν υπάρχει πρόβλημα, η ΑΙ θα αναφέρει το πρόβλημα στο κατάλληλο πρόσωπο. Και οι πολίτες θα συμπεριφέρονται σωστά, επειδή θα καταγράφουμε και θα αναφέρουμε όλα όσα συμβαίνουν».
Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου ελέγχει το Χ (Twitter). Ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, ο προαναφερθείς, θα ελέγχει το TikTok. Ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου ελέγχει το Facebook και το Instagram. Καταλαβαίνουμε όλοι πού πάει το πράγμα;
«Τα σόσιαλ μίντια είναι ένας καρκίνος στην κοινωνία μας», δήλωσε κάποιος πρόσφατα. «Εχουν παίξει ρόλο σε όλες τις δολοφονίες και τις απόπειρες δολοφονιών των τελευταίων χρόνων. Αυτές οι εταιρείες είναι έμποροι της σύγκρουσης και της διχόνοιας, διαστρεβλώνουν την ελεύθερη βούλησή μας». Αυτά τα είπε ο Σπένσερ Κοξ, ο κυβερνήτης της Γιούτα, μετά τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ στην πολιτεία του. Είναι Ρεπουμπλικανός.
