Η σημασία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου στην πτώση της Χούντας: Η επιρροή στα Συντάγματα του 1973 και 1975

Ένα από τα «αγαπημένα» επιχειρήματα των αναθεωρητών της Ιστορίας και εκείνων που επιχειρούν διαχρονικά να αναδείξουν «μύθους» και να μειώσουν τη σημασία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, είναι εκείνο που λέει ότι δεν ήταν αυτό που έριξε τη Χούντα των Συνταγματαρχών.

Είναι απορίας άξιον το συγκεκριμένο επιχείρημα καθώς ουδείς από τους πρωταγωνιστές εκείνων των ημερών από την πλευρά των φοιτητών έχει υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Αυτό όμως που λένε και το οποίο έχει βάση είναι το πως τα γεγονότα του Πολυτεχνείου αποτέλεσαν τη θρυαλλίδα των εξελίξεων που λίγους μήνες αργότερα θα οδηγήσουν στην πτώση της Χούντας.

Χρηματοδότηση από τη… CIA

Χαρακτηριστικό φιλοχουντικό αφήγημα είναι τα όσα γράφει στο βιβλίο του ο στενός συνεργάτης του δικτάτορα Παπαδόπουλου, Κωνσταντίνος Πλεύρης, πατέρας του σημερινού υπουργού Μετανάστευσης. Ειδικότερα, στο πόνημά του «Γεγονότα 1965-1977-Τα άγνωστα παρασκήνια» – εκδ. Ήλεκτρον, αφενός υποστηρίζει ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν χρηματοδοτούμενη από την…CIA, αφετέρου αρνείται ότι υπάρχουν νεκροί.

Κερασάκι στην τούρτα είναι τα όσα λέει σχετικά με τη σημασία της εξέγερσης την οποία και επιχειρεί να υποβαθμίσει. Σύμφωνα με τον ίδιο δεν υπήρχε πτώση καμίας Χούντας από το Πολυτεχνείο καθώς εκείνη την περίοδο η χώρα βάδιζε προς «δημοκρατικάς εκλογάς», τις οποίες το Πολυτεχνείο… εμπόδισε, καθώς λίγες μέρες αργότερα από τα γεγονότα, ο Ιωαννίδης ανέτρεψε πραξικοπηματικά τον Παπαδόπουλο.

Εννοείται πως κομμάτια της εν λόγω επιχειρηματολογίας έχουν υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια και άλλα στελέχη της Δεξιάς και της Άκρας Δεξιάς όπως ο κ. Γεωργιάδης, ο κ. Βορίδης, η κα Λατινοπούλου κ.α.

Τους διαψεύδει ο… Αβέρωφ

Για κακή τους τύχη όμως, τη σημασία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου πρώτος και καλύτερος αναγνώρισε ένας ακραιφνής Δεξιός της εποχής εκείνης, ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Σε υπόμνημά του προς τον Χουντικό πρόεδρο, στρατηγό Γκιζίκη, τον Ιανουάριο του 1974, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αν σήμερα συμβή ένα επεισόδιον όπως εκείνο του Πολυτεχνείου, ή άλλο ανάλογον, δεν θα βοηθήσουν 15.000 άτομα αλλά 150.000 άτομα, και έπειτα από ολίγους μήνας 500.000 άτομα διαφόρων προελεύσεων και στάσεων».

Η αλήθεια είναι ότι από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και μετά αποδεικνύεται ότι η Χούντα δεν είναι τόσο ισχυρή όσο πολλοί πίστευαν ότι είναι. Τα γεγονότα προκαλούν διεθνή κατακραυγή την οποία οι Συνταγματάρχες δεν μπορούν ούτε να χειριστούν, πόσο μάλλον να ελέγξουν.

Εξόχως σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τα όσα ακολούθησαν ακύρωσαν ουσιαστικά το «Σύνταγμα« του 1973, που ήταν εντελώς χουντικής νοοτροπίας και επιχειρούσε να εμφανιστεί ως «φιλελεύθερο», πετώντας ως «τυράκι»τη διεξαγωγή εκλογών.

Το «Σύνταγμα» της Χούντας

Υπενθυμίζεται ότι το εν λόγω «Σύνταγμα« μεταξύ άλλων προέβλεπε την κατάργηση της βασιλείας και τη θέσπιση ως ανώτατου άρχοντα, του Προέδρου της Δημοκρατίας, θέση που είχε ήδη καπαρώσει ο Παπαδόπουλος.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε σχετικό του κείμενο ο  Διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Χαράλαμπος Κουρουνδής, «σύμφωνα με το νέο «Σύνταγμα», ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «ανώτατος άρχων του κράτους, σύμβολον της ενότητος του έθνους», εκλεγόταν από τον λαό με άμεση ψηφοφορία, για επταετή θητεία και χωρίς δυνατότητα επανεκλογής (αρ. 30).

Είχε την αρμοδιότητα να διορίζει και να παύει τους Υπουργούς και υφυπουργούς Εθνικής Άμυνας, Εξωτερικών και Δημόσιας Τάξης χωρίς την ανάμειξη του πρωθυπουργού και να ασκεί άμεσα την εκτελεστική εξουσία σε αυτούς τους τομείς (αρ. 49 παρ. 1). Επίσης, είχε την αρμοδιότητα έκδοσης διαταγμάτων και καθορισμού των κονδυλίων του προϋπολογισμού για αυτούς τους τομείς, προήδρευε στο υπουργικό συμβούλιο κατά τη συζήτηση σχετικών ζητημάτων (αρ. 87 παρ. 2), ο δε κανόνας της υπουργικής προσυπογραφής των πράξεών του κάμπτονταν σε μία σειρά περιπτώσεων (αρ. 40).

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποκτούσε, επιπλέον, την αρμοδιότητα κήρυξης της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας (αρ. 25) και διορισμού του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων (αρ. 49 παρ. 2). Ακόμα, Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος ήταν καταρχήν ανεύθυνοι για πράξεις που τέλεσαν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, με την εξαίρεση των περιπτώσεων της εσχάτης προδοσίας και της εκ προθέσεως παραβίασης του Συντάγματος (αρ. 41)».

Νέα εξέγερση

Αλλά η εξέγερση δεν επηρέασε μόνο το σύνταγμα της Χούντας, έδωσε στίγμα και για το πρώτο Σύνταγμα της Μεταπολίτευσης, το 1975. Και αυτό συνέβη υπό το φόβο μιας νέας εξέγερσης στην περίπτωση που οι ελευθερίες που δίνονταν στο λαό ήταν πετσοκομμένες.

Διαφωτιστικός ως προς αυτό είναι ο πολιτικός επιστήμονας Σεραφείμ Σεφεριάδης, ο οποίος στο άρθρο του, «Ο άδηλος ρόλος των συλλογικών δράσεων στην ελληνική καθεστωτική αλλαγή«, αναφέρεται στη διαμόρφωση του Συντάγματος του 1975 και στον Κωνσταντίνο Καραμανλής, λέγοντας πως «δεν θα συμπεριφερόταν με τον “προσεκτικό” τρόπο που συμπεριφέρθηκε αν δεν εκτιμούσε – υπό το φως του Πολυτεχνείου, αλλά και των προδικτατορικών μαχητικών συλλογικών δράσεων – ότι αυτές θα μπορούσαν κάλλιστα να επαναληφθούν».