Μήπως χρειαζόμαστε detox από τους φίλους μας;
Κωνσταντίνος Σαράντης
02.10.2025 • 21:05
«Νομίζω βαρέθηκα ή για την ακρίβεια κουράστηκα. Δεν αντέχω άλλο να εξηγώ τι με ενοχλεί και τι θέλω να αλλάξει. Την αγαπώ, είμαστε φίλες από το δημοτικό, με ξέρει και την ξέρω καλύτερα από τον καθένα, αλλά δεν νομίζω ότι ταιριάζουμε πια», θα πει ένα βράδυ η Μ., 26 ετών. Στην παρέα σιωπή και μετά από λίγο, οι γνωστές, δειλές, πρώτες αντιδράσεις. «Μα γιατί;», θα πει ο ένας, «δεν σημαίνει πια τίποτα για σένα;» θα προσθέσει άλλος και η συζήτηση θα συνεχιστεί μέχρι η Κ., 23 χρονών, να απαντήσει σχεδόν αυτόματα: «Εντάξει ρε παιδιά, δεν είπε πως τη σιχαίνεται κιόλας. Είπε πως δεν της ταιριάζει πια. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν την αγαπά. Σημαίνει πως απλά της τελείωσε. Γιατί σας φαίνεται τόσο τραγικό το τέλος μιας φιλίας;».
Γράφω την παραπάνω πρόταση και παράλληλα τη συλλαβίζω, ενώ στην οθόνη μου σκάνε μηνύματα που θα αγνοήσω για τις επόμενες τρεις ώρες τουλάχιστον – μπορεί και μέρες. Ανοίγω το ημερολόγιο του κινητού μου και βλέπω πως το βράδυ είχα κανονίσει ποτό με έναν φίλο που έχω να δω καιρό. Την ίδια ώρα ένα μήνυμα με ειδοποιεί πως η Ν. προτείνει να φάμε μαζί μετά τις 21:00. Λέω όχι και στα δύο – ή αυτό θα έκανα σε μια ιδανική πραγματικότητα. Λέω ναι, ενώ ξέρω πως θα τους ακυρώσω και τους δύο λίγες ώρες αργότερα. Προφασίζομαι αθώα ψέματα για να καθυστερήσω κάτι που θα έρθει ούτως ή άλλως, ενώ το βράδυ μου είναι ήδη προδιαγεγραμμένο: Δύο φίλοι που κάνουν την ώρα να κυλάει εύκολα, που με καταλαβαίνουν και τους καταλαβαίνω, θα με περιμένουν σπίτι. Τα κινητά μας θα είναι σε λειτουργία πτήσης και θα ανοίξουν μόνο για να παραγγείλουμε φαγητό και να μοιραστούμε memes.
Φίλοι και «φίλοι»
Γύρω μου, επικρατεί διάχυτη μια αίσθηση κοινωνικής εξάντλησης (social anxiety / social burnout). Αμέτρητες επαφές στο κινητό, αναπάντητα μηνύματα δίχως τέλος, υποσχέσεις για έναν καφέ που δεν θα πιούμε ποτέ και αδιάφορες έξοδοι που φαντάζουν αιώνιες. Δεν είναι κάθε κοινωνική υποχρέωση σχέση, ούτε κάθε σχέση φτιαγμένη για να κρατά.
Φίλοι από το σχολείο, φίλοι από τη σχολή, φίλοι από τη δουλειά, φίλοι από τη γειτονιά, φίλοι φίλων και άλλες τόσες κατηγορίες φίλων. Οι «φίλοι», ψηφιακοί και δια ζώσης, αυξάνονται διαρκώς, ενώ η διάθεσή μας για κοινωνικοποίηση ολοένα και μειώνεται. Κάποιες έρευνες κατηγορούν την πανδημία και την επακόλουθη εξάντληση των κοινωνικών μας μπαταριών. Άλλες πάλι, καταλήγουν πως η κοινωνική εξάντληση είναι χαρακτηριστικό της γενιάς Ζ, ενώ άρθρα ψυχικής υγείας βρίσκουν αυτήν την τάση αποστασιοποίησης αναγκαία. Ίσως, όμως, το πρόβλημα δεν είναι οι κοινωνικές υποχρεώσεις μας και η κοινωνικοποίηση ως πρακτική. Ίσως το πρόβλημα είναι οι άνθρωποι με τους οποίους κοινωνικοποιούμαστε.
Ξεσκαρτάρισμα σχέσεων: Ναι ή όχι;
Πριν κάποια χρόνια η Μαρί Κοντό μας συστήθηκε ιντερνετικά υποσχόμενη να μας μάθει τα μυστικά της τακτοποίησης. Ευαγγελιζόταν πως η τάξη στον χώρο συνεπαγόταν τάξη στο μυαλό και την ψυχή. Ακολούθησαν εκπομπές, βιβλία, podcasts, εξατομικευμένα ραντεβού και μια ολόκληρη νέα αγορά γύρω από την οργάνωση. Γινόμασταν όλο και πιο συνειδητοί και πάνω απ’ όλα έτοιμοι για τη μεγάλη αλλαγή. Αφού τελειώσαμε με σαλόνια, υπνοδωμάτια, κουζίνες και αποθήκες, ως άριστοι μαθητές στο «decluttering» (νέος όρος για το ξεσκαρτάρισμα που αντλεί από την ιδέα του μινιμαλισμού), επιβληθήκαμε στη διατροφή μας. Superfoods, πρωτεΐνες και έτοιμα γεύματα κατέκτησαν μια θέση στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Το «detox» (η αποτοξίνωση) ήταν πια μια πανταχού παρούσα έννοια. Από βιολογική διεργασία κατέληξε hashtag και τρόπος ζωής. Μήπως λοιπόν ήρθε η ώρα να κάνουμε ένα detox και από τους φίλους μας;
Σκέφτομαι πως όσο μεγαλώνω, μειώνονται οι προσδοκίες αλλά μεγαλώνουν οι απαιτήσεις και οι αποστάσεις. Άνθρωποι που αγαπώ δεν με εκφράζουν πια. Άνθρωποι που με έκαναν να νιώθω άνετα, σήμερα με κουράζουν. Στην αρχή σκέφτηκα πως ίσως είμαι κακός φίλος, πως ίσως δεν προσπαθώ αρκετά να συντηρήσω αυτές τις σχέσεις. «Δεν νομίζω ότι πια με νοιάζει και τόσο αν θα με κακολογήσουν. Έχει περισσότερη σημασία για μένα να νιώθω καλά με τον εαυτό μου και να γεμίζω τον χρόνο μου με τον τρόπο που θέλω. Δεν θέλω γύρω μου ενέργεια που με εξαντλεί ή δεν μου ταιριάζει», θα μου πει ο Δ., 22 χρονών. Αντίστοιχες φράσεις με βρίσκουν τα βράδια σε βίντεο στο TikTok και τα πρωινά από το διπλανό τραπέζι ενώ πίνω καφέ. Ανοίγω τη συζήτηση σε μια παρέα που ακόμη δεν ξέρω καλά και οι απαντήσεις δεν διαφέρουν. Όλοι αισθανόμαστε το ίδιο, αλλά την ίδια στιγμή φοβόμαστε να πούμε όχι. Φοβόμαστε να αφήσουμε πίσω μας ανθρώπους που κάποτε ήταν σημαντικοί για εμάς. Φοβόμαστε να γίνουμε οι «κακοί» της υπόθεσης.
Μετά από ένα δύσκολο καλοκαίρι ξεκίνησα κι εγώ να λέω όχι, να σηκώνομαι αιφνιδιαστικά από παρέες που δεν με γεμίζουν και κυρίως να εκφράζομαι πιο ανοιχτά στους ανθρώπους που έχω γύρω μου – στους ανθρώπους που πλέον μπορώ να πω πως έχω επιλέξει συνειδητά.
Αυτή είναι και η ουσία του κοινωνικού detoxing και ξεκινά από μια απλή ερώτηση που πρέπει να θέσουμε στους εαυτούς μας: Πώς νιώθω όταν είμαι με αυτό το άτομο; Με ευχαριστεί; Περνάω καλά; Μπορεί να φαίνεται απλοϊκή αλλά λειτουργεί ως ένα πολύ ισχυρό φίλτρο επιλογής. Και όταν τελικά απαντηθεί, ο χρόνος και η ενέργειά μας αλλάζουν, γιατί οι σχέσεις μας δεν είναι απλά μια αντανάκλαση του ποιοι είμαστε αλλά και κομμάτι αυτού που γινόμαστε.
