Νέα ανάλυση αρχαίου DNA αποκαλύπει τις ασθένειες στον στρατό του Ναπολέοντα
Η υποχώρηση του Ναπολέοντα από τη Ρωσία το 1812, ένα από τα πιο τραγικά επεισόδια της ευρωπαϊκής ιστορίας, αποκαλύπτει νέες άγνωστες πτυχές μέσα από γενετική ανάλυση αρχαίου DNA. Ερευνητές εντόπισαν στους σκελετούς Γάλλων στρατιωτών στο Βίλνιους της Λιθουανίας παθογόνα που προκαλούν παρατυφοειδή και υποτροπιάζοντα πυρετό.
Η υποχώρηση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και της Μεγάλης Στρατιάς από τη Ρωσία το 1812 υπήρξε μια καταστροφική εκστρατεία που σηματοδότησε την αρχή του τέλους για την αυτοκρατορία του και την κυριαρχία του στην Ευρώπη, με περίπου 300.000 στρατιώτες να χάνουν τη ζωή τους από μια δύναμη που αρχικά αριθμούσε σχεδόν μισό εκατομμύριο άνδρες.
Μια νέα μελέτη, βασισμένη σε DNA που εξήχθη από τα δόντια 13 Γάλλων στρατιωτών θαμμένων σε ομαδικό τάφο στο Βίλνιους κατά μήκος της διαδρομής της υποχώρησης, προσφέρει βαθύτερη κατανόηση των κακουχιών που βίωσε η Μεγάλη Στρατιά, εντοπίζοντας δύο παθογόνους μικροοργανισμούς που δεν είχαν προηγουμένως καταγραφεί σε αυτό το ιστορικό γεγονός.
Η ανακάλυψη των βακτηρίων που προκαλούν τον παρατυφοειδή και τον υποτροπιάζοντα πυρετό από ψείρες δείχνει, σε συνδυασμό με προηγούμενες έρευνες, ότι πολλαπλές λοιμώξεις είχαν εξαπλωθεί μεταξύ των στρατιωτών, οι οποίοι ήταν εξασθενημένοι από το κρύο, την πείνα και την εξάντληση.
Ο χώρος ταφής στο Βίλνιους, που ανακαλύφθηκε το 2001, περιέχει τα λείψανα 2.000 έως 3.000 στρατιωτών του στρατού του Ναπολέοντα.
«Το Βίλνιους ήταν κομβικό σημείο στη διαδρομή υποχώρησης του 1812. Πολλοί στρατιώτες έφτασαν εκεί εξαντλημένοι, πεινασμένοι και άρρωστοι. Ένας σημαντικός αριθμός πέθανε και θάφτηκε γρήγορα σε ομαδικούς τάφους», δήλωσε ο Νικολάς Ρασκοβάν, μοριακός βιολόγος και γενετιστής, επικεφαλής της μονάδας μικροβιακής παλαιογενωμικής στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι και κύριος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Biology.
«Αν και το ψύχος, η πείνα και ο τύφος έχουν εδώ και καιρό θεωρηθεί οι κύριες αιτίες των απωλειών, τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι και ο παρατυφοειδής πυρετός καθώς και ο υποτροπιάζων πυρετός από ψείρες ήταν παρόντες και ενδέχεται να συνέβαλαν στην εξασθένηση και τη θνησιμότητα των στρατιωτών», πρόσθεσε ο Ρασκοβάν.
Ο παρατυφοειδής πυρετός μεταδίδεται συνήθως μέσω μολυσμένων τροφίμων ή νερού, με συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο, κοιλιακό πόνο, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, αδυναμία και μερικές φορές εξάνθημα.
Η μορφή του υποτροπιάζοντος πυρετού που εντοπίστηκε μεταδίδεται μέσω ψειρών του σώματος και προκαλεί επαναλαμβανόμενα επεισόδια υψηλού πυρετού, συνοδευόμενα από πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους και αδυναμία.
Στη μελέτη, τέσσερις από τους 13 στρατιώτες βρέθηκαν θετικοί στο βακτήριο του παρατυφοειδούς πυρετού και δύο στο βακτήριο του υποτροπιάζοντος πυρετού. Τα συμπτώματα αυτών των δύο ασθενειών συμφωνούν με τις περιγραφές που υπάρχουν σε ιστορικές μαρτυρίες για την υποχώρηση.
Μια προηγούμενη μελέτη του 2006, που είχε αναλύσει DNA από 35 άλλους στρατιώτες του ίδιου νεκροταφείου, είχε εντοπίσει τα παθογόνα που προκαλούν τύφο και πυρετό των χαρακωμάτων, ασθένειες με παρόμοια συμπτώματα με τον παρατυφοειδή και τον υποτροπιάζοντα πυρετό. Η νέα μελέτη δεν ανίχνευσε παρουσία τύφου ή πυρετού των χαρακωμάτων.
Ο Ναπολέων ηγήθηκε της Μεγάλης Στρατιάς στην εισβολή στη Ρωσία το 1812, καταλαμβάνοντας τη Μόσχα, αλλά η εκστρατεία κατέρρευσε, και αναγκάστηκε να υποχωρήσει λόγω ελλιπών προμηθειών, αντεπιθέσεων και του σφοδρού ρωσικού χειμώνα.
Τα νέα ευρήματα προσθέτουν μια νέα διάσταση στην ιστορία της δοκιμασίας των στρατιωτών του Γάλλου αυτοκράτορα, υποδεικνύοντας ένα πολύπλοκο επιδημιολογικό τοπίο, όπου πολλαπλές λοιμώξεις κυκλοφορούσαν ταυτόχρονα, όχι μία ή δύο. Αν και η μελέτη δεν ποσοτικοποιεί τον συνολικό αντίκτυπο των νέων παθογόνων ούτε αποδεικνύει ότι ήταν διαδεδομένα σε ολόκληρο τον στρατό, συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της ιατρικής πολυπλοκότητας της υποχώρησης.
«Το αρχαίο DNA μάς επιτρέπει να αναγνωρίζουμε λοιμώξεις που οι περιγραφές των συμπτωμάτων δεν αρκούν για να αποσαφηνίσουν», δήλωσε ο Ρασκοβάν. «Η συνύπαρξη παθογόνων με διαφορετικούς τρόπους μετάδοσης υπογραμμίζει πόσο τραγικές ήταν οι συνθήκες υγιεινής εκείνη την περίοδο», πρόσθεσε.
«Η μελλοντική έρευνα σε περισσότερους χώρους ταφής και άτομα θα επιτρέψει μια πιο λεπτομερή ανασύνθεση του επιδημιολογικού τοπίου του 1812».
Η μελέτη δείχνει πώς η συνεχώς εξελισσόμενη επιστήμη της ανάλυσης αρχαίου DNA μπορεί να προσφέρει νέα στοιχεία και βαθύτερη κατανόηση ιστορικών γεγονότων.
«Το αρχαίο DNA μάς επιτρέπει να δοκιμάζουμε ιστορικές υποθέσεις άμεσα, προσθέτοντας αποδείξεις που μπορούν να επιβεβαιώσουν ή να περιπλέξουν αφηγήσεις βασισμένες σε χρονικά και περιγραφές συμπτωμάτων», δήλωσε ο Νικολάς Ρασκοβάν.
«Με προσεκτική ταυτοποίηση, η γονιδιωματική έρευνα αποκαλύπτει ποια παθογόνα υπήρχαν, πώς εξελίχθηκαν και επιβίωσαν, και πώς εξαπλώθηκαν, βοηθώντας ιστορικούς και επιστήμονες να ανασυνθέσουν πολύπλοκες κρίσεις με μεγαλύτερη ακρίβεια».
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
