Σαν σήμερα: 28 Οκτωβρίου 1886 – Εγκαινιάζεται το Αγαλμα της Ελευθερίας

Φόρτωση Text-to-Speech…

Στις 28 Οκτωβρίου 1886, εγκαινιάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης ένα από τα πιο εμβληματικά μνημεία της σύγχρονης εποχής: το Αγαλμα της Ελευθερίας.

Το έργο αυτό, δώρο του γαλλικού λαού προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, σηματοδοτούσε τη φιλία μεταξύ δύο εθνών και την κοινή δέσμευση στις αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Η ιδέα είχε διατυπωθεί από τον Γάλλο πολιτικό Εντουάρ Ρενέ ντε Λαμπουλέ, ενώ ο γλύπτης Φρεντερίκ-Ωγκίστ Μπαρτολντί ανέλαβε τον σχεδιασμό και την κατασκευή του αγάλματος. Τη μηχανική υποστήριξη του έργου, που απαιτούσε τεχνογνωσία υψηλού επιπέδου, ανέλαβε ο Γκιστάβ Αϊφελ, ο οποίος εξασφάλισε ότι ο εσωτερικός σκελετός θα υποστήριζε το μνημείο με ασφάλεια και μακροχρόνια σταθερότητα.

Το άγαλμα, ύψους 46 μέτρων χωρίς τη βάση του, καλυπτόταν με φύλλα χαλκού, ενώ ο εσωτερικός σκελετός από σίδηρο επέτρεπε μικρές κινήσεις ώστε να αντέχει τις καιρικές μεταβολές. Το 1885 μεταφέρθηκε από τη Γαλλία στη Νέα Υόρκη σε 214 κιβώτια, και η συναρμολόγηση πραγματοποιήθηκε στο νησί Μπέλντοου, που σήμερα είναι γνωστό ως Νησί της Ελευθερίας. Η βάση του, έργο του Αμερικανού αρχιτέκτονα Ρίτσαρντ Μόρις Χαντ, χρηματοδοτήθηκε μέσω δημόσιων συνεισφορών και συλλογών, αντανακλώντας τη συμμετοχή των Αμερικανών πολιτών και την αναγνώριση της σημασίας του έργου.

(AP Photo/Ed Bailey)

Η τελετή των εγκαινίων ήταν ένα εντυπωσιακό γεγονός. Παρά τη βροχή που έπεφτε ασταμάτητα, χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν στους δρόμους και τα γύρω κτίρια της Νέας Υόρκης για να την παρακολουθήσουν. Από τη Μάντισον Σκουέρ ξεκίνησε παρέλαση προς το Μπάτερι Παρκ, με χιλιάδες να παρακολουθούν ενθουσιασμένοι. Οι έμποροι και οι κάτοικοι άρχισαν να ρίχνουν κομμάτια χαρτιού από τα παράθυρα, δημιουργώντας την πρώτη εμπειρία της γνωστής σήμερα ticker-tape parade, της «παρέλασης με χαρτοπόλεμο», που αργότερα θα γινόταν σύμβολο μεγάλων γιορτών στην πόλη. Ταυτόχρονα, πραγματοποιήθηκε ναυτική παρέλαση, και ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Γκρόβερ Κλίβελαντ, επιβιβάστηκε σε γιοτ για να φτάσει στο νησί και να παρακολουθήσει τα αποκαλυπτήρια.

Η ατμόσφαιρα ήταν φορτισμένη με δέος και συγκίνηση. Ο Μπαρτολντί παρακολούθησε την τελετή με σεμνότητα, χωρίς να εκφωνήσει κάποιον λόγο, ενώ ο πρόεδρος Κλίβελαντ, σε μια ομιλία γεμάτη συμβολισμούς, τόνισε ότι το Αγαλμα της Ελευθερίας θα φωτίζει τον κόσμο με το φως της δημοκρατίας και θα αποτελεί σύμβολο ελευθερίας για όλους τους ανθρώπους. Η τελετή αυτή, μία από τις πρώτες μεγάλες δημόσιες εκδηλώσεις της εποχής στην Αμερική, καθιέρωσε το άγαλμα ως σημείο αναφοράς όχι μόνο για την πόλη αλλά και για ολόκληρη τη χώρα.

Με την πάροδο των χρόνων, το Αγαλμα της Ελευθερίας εξελίχθηκε σε σύμβολο ελπίδας για εκατομμύρια μετανάστες που έφταναν στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω του νησιού Ελις. Η πρώτη θέα του αγάλματος σήμαινε για αυτούς την είσοδο σε μια νέα ζωή γεμάτη ευκαιρίες και ελευθερία. Η φράση από το ποίημα της Εμμα Λάζαρους «Ο Νέος Κολοσσός» (The New Colossus), το οποίο τοποθετήθηκε στη βάση του αγάλματος το 1903, ενίσχυσε τον συμβολισμό του ως τόπου υποδοχής: «Δώστε μου τους κουρασμένους σας, τους φτωχούς σας, τις μάζες που επιθυμούν να αναπνεύσουν ελεύθερα». Το ποίημα καθιέρωσε το άγαλμα ως παγκόσμιο σύμβολο ελπίδας, ανθρωπισμού και ανοχής.

Η καλλιτεχνική αξία του έργου είναι εξίσου σημαντική. Ο Μπαρτολντί συνδύασε στοιχεία της κλασικής γλυπτικής με σύγχρονες τεχνικές κατασκευής, ενώ τα σύμβολα που περιλαμβάνει το άγαλμα –η δάδα, η αλυσίδα που σπάει τα δεσμά της τυραννίας, η κορόνα με επτά ακτίνες– μεταφέρουν μηνύματα για την ελευθερία. Η συμβολική του διάσταση συνδυάζεται με την τεχνική τελειότητα, καθώς ο σκελετός του Αϊφελ επέτρεψε στον χαλκό να επεκτείνεται και να συρρικνώνεται χωρίς να διακινδυνεύει η σταθερότητα της κατασκευής.

Σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα μετά τα εγκαίνιά του, το Αγαλμα της Ελευθερίας παραμένει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα μνημεία των Ηνωμένων Πολιτειών και του κόσμου. Εκατομμύρια επισκέπτες καταφθάνουν κάθε χρόνο για να θαυμάσουν την αρχιτεκτονική, την καλλιτεχνική αρτιότητα και τον συμβολισμό του. Οι εκθέσεις και οι εκδηλώσεις που διεξάγονται συνεχίζουν να υπενθυμίζουν τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης.

Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης